Κλιματικός Νόμος

Το Σύστημα Παρακολούθησης και Μείωσης Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου αναπτύσσεται σε συμμόρφωση με τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο 4936/2022, και συγκεκριμένα τα Άρθρα 19 και 20, τα οποία ορίζουν υποχρεώσεις για την καταγραφή, επαλήθευση και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η ανάπτυξη του Συστήματος βασίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένες μεθοδολογίες, όπως το ISO 14064-1:2018, το GHG Protocol και τις IPCC Guidelines.

Άρθρο 19 – Υποχρέωση για μείωση εκπομπών από εγκαταστάσεις

Το Άρθρο 19 αφορά εγκαταστάσεις Κατηγορίας Α’ του άρθρου 1 του Ν. 4014/2011, που δεν υπάγονται στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ). Οι δραστηριότητες αυτές εντάσσονται στις παρακάτω ομάδες:

• 4η Ομάδα: Συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών
• 6η Ομάδα: Τουριστικές εγκαταστάσεις, έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής
• 7η Ομάδα: Πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις
• 8η Ομάδα: Υδατοκαλλιέργειες
• 9η Ομάδα: Βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις

Οι εγκαταστάσεις υποχρεούνται να επιτύχουν μείωση των εκπομπών τους κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030, σε σύγκριση με τις εκπομπές του έτους βάσης 2019, προσαρμοσμένες στην κατάλληλη μονάδα προϊόντος ή έργου.

Άρθρο 20 – Υποχρέωση για υποβολή εκθέσεων από επιχειρήσεις

Το Άρθρο 20 απευθύνεται σε συγκεκριμένα νομικά πρόσωπα που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των μικρών ή πολύ μικρών επιχειρήσεων, σύμφωνα με τη Σύσταση 2003/361/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι υπόχρεοι περιλαμβάνουν ενδεικτικά:

• Εισηγμένες ανώνυμες εταιρείες
• Πιστωτικά και ασφαλιστικά ιδρύματα
• Εταιρείες τηλεπικοινωνιών
• Εταιρείες κοινής ωφελείας (ύδρευσης, αποχέτευσης, ενέργειας)
• Επιχειρήσεις ταχυμεταφορών και logistics
• Αλυσίδες λιανικής με προσωπικό άνω των 500 ατόμων
• Αστικές συγκοινωνιακές εταιρείες

Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να υπολογίζουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα, να υποβάλλουν ετήσια έκθεση εκπομπών, καθώς και να διασφαλίζουν την εξωτερική επαλήθευση των δεδομένων τους από διαπιστευμένο φορέα.

Η εφαρμογή του Συστήματος βασίζεται στη διαμόρφωση μιας αξιόπιστης δομής παρακολούθησης και τεκμηρίωσης των εκπομπών. Περιλαμβάνει:

• Αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης (ενεργειακά και λειτουργικά δεδομένα)
• Καταγραφή των πηγών εκπομπών και διαχωρισμός τους σε Scope 1 και Scope 2
• Υπολογισμός των εκπομπών με χρήση κατάλληλων συντελεστών και αναγωγών (π.χ. IPCC, GHG Protocol)
• Διαμόρφωση πλαισίου παρακολούθησης, με δείκτες ανά μονάδα προϊόντος ή υπηρεσίας
• Σχεδιασμός δράσεων μείωσης εκπομπών (όπου απαιτείται) και ανάθεση καθηκόντων
• Διαμόρφωση και εφαρμογή τεκμηριωμένων διαδικασιών για συλλογή, επεξεργασία και έλεγχο δεδομένων
• Διεξαγωγή εσωτερικής επιθεώρησης

Η υλοποίηση προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε επιχείρησης και μπορεί να ενσωματωθεί στα ήδη υπάρχοντα Συστήματα Διαχείρισης (π.χ. ISO 14001, ISO 50001).

Η εφαρμογή του Συστήματος δεν απαιτεί πολύπλοκη τεχνογνωσία ή σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό. Με την κατάλληλη καθοδήγηση, μπορεί να αναπτυχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, αξιοποιώντας τα δεδομένα που η επιχείρηση ήδη διαθέτει (όπως καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και οχημάτων).

Η συνεργασία με εξειδικευμένο σύμβουλο κρίνεται χρήσιμη, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό Σύστημα, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της επιχείρησης και ικανό να καλύψει με ακρίβεια τις απαιτήσεις του Κλιματικού Νόμου και των σχετικών προτύπων.

Μετά την ανάπτυξη και εφαρμογή του Συστήματος, η επιχείρηση υποβάλλεται σε εξωτερική επιθεώρηση από διαπιστευμένο Φορέα Πιστοποίησης, ο οποίος εκδίδει Δήλωση Επαλήθευσης για την Έκθεση Εκπομπών. Το έγγραφο αυτό υποβάλλεται στο ΥΠΕΝ μέσω της σχετικής ψηφιακής πλατφόρμας.

Η υποβολή της έκθεσης εκπομπών και η επαλήθευση από διαπιστευμένο Φορέα αποτελούν ετήσια υποχρέωση και αφορούν τόσο τις εγκαταστάσεις του Άρθρου 19 όσο και τις επιχειρήσεις του Άρθρου 20. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) είναι η 31η Οκτωβρίου κάθε έτους.

Για τις εγκαταστάσεις του άρθρου 19, προβλέπεται υποχρέωση μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2019. Κατ’ εξαίρεση, η έκθεση εκπομπών που αφορά το έτος 2025 μπορεί να υποβληθεί έως την 1η Ιανουαρίου 2026.

Οι επιχειρήσεις του Άρθρου 20 δεν έχουν υποχρέωση επίτευξης ποσοτικής μείωσης, αλλά οφείλουν να παρακολουθούν, να υπολογίζουν και να υποβάλλουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα κάθε χρόνο, με αντίστοιχη επαλήθευση.

Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν Δήλωση Επαλήθευσης για την Έκθεση Εκπομπών  απολαμβάνουν πολλαπλά οφέλη, όπως:

• Νομική συμμόρφωση και αποφυγή προστίμων
• Μείωση ενεργειακού κόστους μέσω αποδοτικότερης λειτουργίας
• Ενίσχυση ESG στρατηγικής και περιβαλλοντικής υπευθυνότητας
• Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε δημόσιες προμήθειες και επενδυτικά προγράμματα
• Αξιοπιστία έναντι πελατών, συνεργατών και επενδυτών

Η πλήρης ανάπτυξη και εφαρμογή του Συστήματος διαρκεί 2 έως 3 μήνες, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα δεδομένων, το είδος της δραστηριότητας, την ετοιμότητα της επιχείρησης και τα είδη των πηγών ενέργειας που χρησιμοποιούνται.